Ертіс-Баян жұрты үшін көршілес жатқан Ресейдің Омбы өңірі төскейде малы, төсекте басы қосылып, аралас, қоралас болып кеткен мекен. Тереңде жатқан қазақ тарихының бір пұшпағы осы аймақпен тығыз байланысты. Ертеден-ақ, талай ұлт зиялылары Омбыда білім алып, қызмет етіп, қаны қазақтың бір мекеніндей болған айрықша мекен. Бүгінде ондағы қазақ диаспорасымен, жалпы аталмыш өңірмен мәдени – экономикалық тұрғыда қарым-қатнас орнатуда Павлодар облысының орны ерекше.
Сапар барысында Павлодар облысының әкімі Қ.Бозымбаев пен Омбы облысының губернаторы, Омбы облысы Үкіметінің төрағасы В.Назаровтың қатысуымен бірқатар ресми іс-шаралар болып өтті..
Павлодарлық және омбылық бизнес өкілдерінің «Байланыс биржасы» іс-шарасы болып өтті. Омбы сауда-өнеркәсіптік палатасының ұйым-дастыруымен өткен жиынға 20-дан аса павлодарлық және 50-ден аса омбылық компания қатысты. Қатысушылардың басым бөлігі өнеркәсіптік сектор мен ауыл шаруашылығы саласы өкілдері болды.
Ресейлік кәсіпорын басшылары павлодарлық бизнес өкілдерімен өзара ынтымақтастықты одан әрі дамыту мәселелерін талқылады. Атап айтқанда, Омбы өңіріне көмір, қиыршықтас, түрлі кабель-сымдары, энергия қуатын үнемдейтін шамдар, сонымен қатар көкөніс, ет-сүт өнімдері, бидай мен ұн жеткізу жайы сөз етілді. Ертіс өзенімен жүк тасымалын арттыру және екі өңірдің транзиттік әлеуетін көтеру мәселелері қаралды.
Рухани тұтастық көкжиегі
Қос өңір арасындағы келелі байланысты ары қарай тереңдете түсу мақсатында жуықта облыс әкімі Қанат Бозымбаев Омбыға арнайы делегациямен бірге іс-сапар жасады.
Ондағы қазақ диаспорасымен кездесіп, хал-ахуалын көзбен көрді, танысты, игі жетістіктеріне тәнті болды, мұң-мұқтажын тыңдады.
Жылы жүздесу барысында Қанат Алдабергенұлы омбылық қазақтарға тіл мен дәстүрге деген сүйіспеншілік үшін ризашылығын білдірді. Әрі қазақтардың ана тілін Павлодарда үйренуі үшін жағдай жасауға уәде берді.
– Болашақ – білімді жастардың қолында. Бүгін Омбыда 83 мың қазақ тұрады. Олардың 20 мыңы орыс тілінде білім алса, 300-і ғана қазақ тілінде оқиды. Біз оларға қазақ тілі мен дәстүрін үйренуге көмектескіміз келеді. Біздің университеттерде білім алып, жоғары оқу орнын бітіргенсе, туғантілін өзі терең меңгеріп, өзгелерге үйретсе нұр үстіне нұр болмақ. Әрбір қазақ өз тілін біліп, ата-баба дәстүрін сақтауы керек. Біздің бұл ретте көмектесуге қай жағынан да мүмкіндігіміз бар,-деді аймақ басшысы.
Омбылық қазақ оқушылар үшін қазақ тіліндегі кітапты сыйға тартты.
Иә, Омбы мен Павлодарды байланыстарытын дүниелер көп. Қанат Алдабергенұлының осы жолғы сапарында тағы бір маңызды мәселе шешімін тапты. Атап айтсақ, жергілікті қазақтармен кездесу барысында Киров мешітінің имамы Кипиден Шамшуалиев павлодарлық делегациядан көмек сұрады.
- Бүгін біз мешіт жанынан қазақ тілі курстарын ұйымдастыруды мақсат етіп отырмыз. Сондай-ақ, домбыра үйренемін деушілерге есік ашық. Бұл ата дініміз бен қатар мәдениетімізді, тілімізді сақтаудың бір жолы дер едім. Сондықтан осыған сіздерден жәрдемдесулеріңізді сұраймын, - деді ол.
«Бізде имамдарды павлодарлық Әбу Бәкір Сыддық медресесінде оқытуға мүмкіндік бар. Сондықтан әлбетте, біз көмек көрсете аламыз. Сонымен қатар сіздерге материалдық тұрғыдан да жан-жақты қолдау болады», - деді Қанат Бозымбаев.
Аймақ басшысы жалпы мұндай игі бастамаларға ешқандай кедергінің жоқтығын, алдағы уақытта мұндай ынтымақтастықтың арта түсетіндігін тілге тиек етті.
Қазақстан – біздің болашағымыз. Ата жұртымызда бейбітшілік пен тыныштық болғанына өте қуаныштымыз. Бүгінде біздің басты мақсатымыз – шекаралас аумақтармен мәдени байланысты кеңейту, сондықтан біз павлодарлық және петропавлдық қазақтармен байланысты күшейткіміз келеді, - деп қазақ диаспорасының өкілдері қонақтарға зор алғысын жеткізді.
«Сен жанбасаң лапылдап...»
Жалпы Омбыда өсіп-өніп білім алып жүрген қазақ жастарының ішінде небір алғырлары алға оза шығып,кейінгілерге өнеге болуда. Сол секілді қазақстандық жастарда мұнда емін-еркін білім алып, тәжрибе алмасып, қайтадан туған жерге туын тігіп жатқандығына мысал көп. Солардың бірі осы уақытқа дейін омбылық қазақөтардың мақтанышына айналып үлгерген Макси Споткай.
Ол осында білім ала бастаған кезден-ақ қазақ тілді жастардың басын қосып «Замандас» атты тіл үйрететін клуб құрады. Әрі үйрме қатысушыларына қазақ тілінен өзі тұрақты дәріс беріп келеді. Сол секілді, бүгінде клуб қабырғасынан «Замандас» атты қазақ тілде газет шығаруда. Ерекше айта ктеер жай,бұл басылым – Сібір жерінде шығатын қазақ тіліндегі жалғыз газет.
Бұған дейін ол орыс тілінде шығып тұрса, енді қазақ тілінде де жарияланып тұрмақ. Көрші елдегі қандастарымыздың мақтанышына айналған басылымның бас редакторы - Павлодарлық студент, Максим Споткай. Максимның газет шығару туралы идеясын «Шоқан жолы» қоғамдық бірлестігі мен Қазақстанның Омбыдағы консулдығы қолдаған.
Басылым «Шоқан жолы» Қазақ дәстүрінің қайта өркендеуі» аймақтық қоғамдық ұйымының мұрындық болуымен жарияланды.
«Бұл - Омбыдағы қазақ қауымына арналған мәдени-ағартушылық газет. Онда дәстүр, әдет-ғұрып, мәдениет сынды мәселелер қозғалмақ. Қазақ тілін үйренуге бір бет арнаймыз. Сосын Омбы облысында тұратын адамдар жайлы жазамыз. Мен өзім Орыс тілінде білім беретін мектепті тәмамдадым. Қазақ тілін мектеп бағдарламасы шеңберінде оқыдым. Тіпті, тілімді ширататын қазақтілді орта да болмады. Қазақ тілді меңгеруім, бірінші кезекте – білікті ұстаздардың еңбегі. Оқу барысында Абайдың тіліне деген сүйіспеншілігім ояна түсті. Қазіргі таңда дүйім жұртшылық алдында қысылмай сөз сөйлеу деңгейіне жеттім. Ұстаздарыма айтар алғысым шексіз!», - деді Максим Споткай.
Иә, тереңнен өрілетін рухани сабақтастық, бұл жолғы павлодарлық делегация баруынан кейін тағы да жандана, қуаттана түскендей болды. Әлемнің әр түкпіріндегі ат төбеліндей қазақтың жайы біздер үшін зор маңызға ие екендігін тағы бір таныта алдық. Ажары өңді, даласы қоңды, Омбыға жасалған бұл оңды сапар болды.